Peter De Keyzer, econoom en founding partner van het communicatiebureau Growth Inc., staat bekend om zijn uitgesproken mening over topics zoals de energiecrisis, de arbeidsmarkt in ons land en het bestrijden van de inflatie. De ideale persoon dus om een boom op te zetten over de hectische tijden waarin we nu leven. En hij ziet …
Peter De Keyzer, econoom en founding partner van het communicatiebureau Growth Inc., staat bekend om zijn uitgesproken mening over topics zoals de energiecrisis, de arbeidsmarkt in ons land en het bestrijden van de inflatie. De ideale persoon dus om een boom op te zetten over de hectische tijden waarin we nu leven. En hij ziet een belangrijke rol weggelegd voor banken en verzekeraars in het streven naar meer duurzaamheid.
Peter De Keyzer: Zeker en vast. Omdat het nu eenmaal over heel veel fenomenen tegelijk gaat: prijzen, markten, psychologie, internationale instellingen, regeringen, wisselkoersen … en hoe die allemaal met elkaar interageren. Wat dat betreft, valt er dezer dagen inderdaad heel wat te beleven.
Peter De Keyzer: Die kans bestaat, maar ik probeer al te boude voorspellingen over de psychologie van mensen te vermijden, en dat helpt (lacht). Er wordt vandaag heel veel gezegd en geschreven over de prijs van energie. Maar daar gaat het eigenlijk niet over, wel over vraag en aanbod van energie. En als je op die twee laatste focust, dan blijft wat je vertelt probleemloos overeind.
Peter De Keyzer: Tuurlijk. We hebben in het verleden ook al inflatiepieken meegemaakt, zij het lang geleden, en die werden nadien gevolgd door een daling. Dat zal ook nu gebeuren. Alleen zal dat een tijd duren.
Peter De Keyzer: Omdat alles wat we doen, maken, produceren, aanbieden, eten, … een energiecomponent bevat. En aangezien de energieprijzen sterk gestegen zijn, wordt alles duurder. Daar komt nog eens bij dat we in België het principe van de automatische loonindexering kennen, wat maakt dat de lonen in ons land in januari met meer dan 10% gestegen zijn. Bedrijven gaan die kosten uiteraard proberen doorrekenen naar hun klanten, waardoor het probleem voor België nog net iets groter is dan voor andere landen.
Peter De Keyzer: Hangt ervan af wat je precies wil bereiken. Als je prioritaire doel erin bestaat de koopkracht van de mensen op korte termijn te beschermen, dan is zo’n automatische loonindexering een goed recept. Maar als de buurlanden niet volgen, zoals nu het geval is, dan heeft België op termijn af te rekenen met een serieuze loonhandicap …
Peter De Keyzer: De Amerikaanse centrale bank heeft van bij het begin voor een vrij agressieve aanpak gekozen, waarbij ze meteen duidelijk gemaakt hebben dat het pijn ging doen en een hele tijd ging duren. Dit leidde tot verschillende renteverhogingen en we zijn nog niet aan het einde. Dat vind ik een veel betere houding dan die van de Europese Centrale Bank (ECB), die lang getwijfeld heeft en erg voorzichtig is. De statistische diensten van de ECB zaten er met hun voorspellingen volkomen naast! Dat brengt de geloofwaardigheid van die ECB in het gedrang als het over inflatie gaat. En dat is echt een megaprobleem. Hoge inflatie is pijnlijk, maar hoge inflatieverwachtingen zijn een catastrofe.
Peter De Keyzer: Wanneer we er allemaal van kunnen uitgaan dat de inflatie tot het einde der tijden 2% zal bedragen, dan hebben vakbonden en bedrijven een gemeenschappelijke grond om te onderhandelen over lonen. Ondernemingen kunnen dan ook gematigd zijn bij hun prijssetting, en uitgevers van obligaties kunnen tevreden zijn met 3% rente. Maar als plots iedereen verwacht dat de inflatie 5%, 8% of zelfs 10% zal bedragen, dan gaan looneisen, prijssettingen en langetermijnrentes door het dak.
Je krijgt dan een periode met meer onzekerheid, lagere investeringen, minder jobcreatie, financiële turbulentie, … Stabiele inflatieverwachtingen zijn een heel hoog goed, en dat moeten we verdedigen. De ECB zal dus geen andere keuze hebben dan de rente verder te verhogen, sneller te verhogen en dit langer vol te houden. En ja, dat zal wellicht tot een recessie leiden. Maar dat is een beperkte prijs die we betalen in vergelijking met de kostprijs van hoge inflatieverwachtingen.
Peter De Keyzer: Dat is ook zo. Op korte termijn gaat het pijn doen. Je kan dit vergelijken met een ontwrichte schouder: je kan die tijdelijk ‘zetten’, maar dat lost fundamenteel niks op. Het is veel zinvoller om meteen te kiezen voor een remedie die je op termijn terug alle mogelijkheden met je schouder biedt, ook als dat betekent dat je op korte termijn wat meer pijn zult moeten verdragen.
Peter De Keyzer: Alle vacatures die vandaag niet ingevuld geraken, komen neer op welvaart die niet gerealiseerd wordt. Dat gaat over tientallen miljarden aan lonen en belastingen die we niet investeren en waar we dus niks mee kunnen doen.
“België is het enige land ter wereld waar de werkloosheidsuitkering onbeperkt is in de tijd, en er is ook geen enkel land waar zo weinig mensen aan de slag zijn. Wij laten op die manier geweldig veel welvaart liggen.”
Peter De Keyzer: Omdat het gewoon te makkelijk is om inactief te zijn en te blijven. Kijk naar hoeveel mensen er langdurig werkloos of arbeidsongeschikt zijn, het aantal mensen met een brugpensioenregeling … Er volgt toch bijna nooit een sanctionering voor die inactiviteit.
Er zijn ook veel te weinig manieren om inactieve mensen naar de arbeidsmarkt te krijgen. Terwijl het credo net omgekeerd zou moeten zijn: iedereen is in staat om te werken, tenzij je het tegendeel kunt bewijzen. België is het enige land ter wereld waar de werkloosheidsuitkering onbeperkt is in de tijd, en er is ook geen enkel land waar zo weinig mensen aan de slag zijn. Wij laten op die manier geweldig veel welvaart liggen. Maar de beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd is een heilig huisje waar de politiek niet aan durft te raken …
Peter De Keyzer: Zoals ik al zei, gaat het in de eerste plaats over de vraag en het aanbod van energie, en niet zozeer over de prijs. De vraag is te hoog, het aanbod te laag. Zo eenvoudig is het. In Europa hebben we nauwelijks fossiele brandstoffen, wat maakt dat we op zoek moeten gaan naar andere energiebronnen. Maar dat duurt een hele tijd. Je bouwt niet zomaar een nieuwe kerncentrale op enkele maanden tijd, als regeringen dat al zouden willen. Dus moet je ervoor zorgen dat de vraag daalt. Op dat vlak kunnen we nog heel wat stappen zetten. Meer sensibilisering is echt nodig. Mensen moeten er zelf voor zorgen dat ze minder energie verbruiken en niet wachten tot de overheid de hogere kosten deels compenseert. De temperatuur binnen verlagen, korter douchen, … zelfs meer op café gaan en met anderen samenzitten is een goed idee.
Peter De Keyzer: Het is te weinig om echt een verschil te maken en gaat naar een veel te grote groep mensen. Het zou logischer zijn om vooral de meest behoevenden te helpen. Maar globaal zou het nog veel zinvoller zijn om geld te spenderen aan investeringen in duurzame energieoplossingen, zoals isolatie en zonnepanelen, dan aan maatregelen om de pijn op korte termijn wat te verlagen. Want de vijf miljard euro die tot nu toe uitgegeven is als compensatie, wordt doorgestort naar Amerikaanse, Russische en Quatarese gasleveranciers. Hoe helpt dit ons op lange termijn?
Peter De Keyzer: Een hele belangrijke. Kijk, het huurbedrag van huizen die een slechte energiescore behalen, mag voortaan niet meer geïndexeerd worden. Als banken een kredietaanvraag krijgen voor de aankoop van zo’n woning als opbrengsteigendom, dan zullen ze op termijn slechts een lager kredietbedrag toekennen dan bij woningen die wel een goede score laten optekenen. Verzekeraars zullen in de toekomst niet-duurzame risico’s weigeren te verzekeren. En wat onverzekerbaar is, kan je per definitie ook niet verkopen. Op die manier gaan de grote financiële en verzekeringsspelers volgens mij mee de marsrichting bepalen.